Cấu trúc tĩnh mạch cửa
Tĩnh mạch mạc treo tràng dưới chạy lên, vượt quá lên trên điểm nguyên ủy của động mạch mạc treo tràng dưới để đổ vào tĩnh mạch lách ở sau tụy.
Tĩnh mạch mạc treo tràng trên hợp với tĩnh mạch lách ở sau cổ tụy để tạo thành tĩnh mạch cửa.
Tĩnh mạch cửa chạy lên sau khúc một tá tràng vào bờ trước của khe Winslow và sau đó tới cửa gan. Tại đây tĩnh mạch cửa chia thành các nghành phải và trái rồi chia nhánh nhỏ dần tới các mao mạch chạy giữa các tiểu thùy gan. Những mao mạch này hợp thành các rễ nguyên ủy của tĩnh mạch gan rồi cuối cùng thành các tĩnh mạch gan phải và trái đổ vào tĩnh mạch chủ dưới.
Tiếp nối giữa hệ thống tĩnh mạch cửa và hệ thống tĩnh mạch chủ:
Bình thường máu ở tĩnh mạch cửa đi qua gan như mô tả trên và đổ vào tuần hoàn tĩnh mạch hệ thống qua tĩnh mạch gan và tĩnh mạch chủ dưới.
Con đường này có thể bị nghẽn bởi nhiều nguyên nhân. Các nguyên nhân được phân loại thành:
-
Trước gan: huyết khối hoặc tắc tĩnh mạch cửa bẩm sinh
Tại gan: xơ gan
Sau gan: Hẹp tĩnh mạch gan bẩm sinh
Nếu đường tĩnh mạch cửa bị nghẽn thì áp lực tĩnh mạch của tăng lên (tăng áp lực tĩnh mạch cửa) và các đưỡng dẫn lưu phụ giữa hệ thống tĩnh mạch cửa và hệ thống tĩnh mạch chủ giãn ra.
Những chỗ nối thông này là:
1. Giữa nhánh thực quản của tĩnh mạch vị trái với tĩnh mạch thực quản của hệ thống tĩnh mạch đơn (giãn tĩnh mạch thực quản là nguyên nhân của nôn ra máu trầm trọng có thể xảy ra trong tăng áp lực tĩnh mạch cửa)
2. Giữa tĩnh mạch trực tràng trên của tĩnh mạch mạc treo tràng dưới với các tĩnh mạch trực tràng dưới đổ về tĩnh mạch chậu trong qua nhánh thẹn trong.
3. Giữa các nhánh thuộc hệ thống cửa trong mạc treo ruột và mạch treo kết tràng với các tĩnh mạch sau phúc mạc đổ về các tĩnh mạch thận, thắt lưng và hoành.
4. Giữa các nhánh cửa trong gan với các tĩnh mạch của thành bụng qua đường các tĩnh mạch chạy dọc theo dây chằng liềm tới rốn (có thể dẫn đến sự hình thành một toán tĩnh mạch bị giãn từ rốn tỏa ra gọi là vành Medusac)
5. Giữa cách nhánh cửa trong gan với các tĩnh mạch của cơ hoành qua vùng trần của gan.